Umowa kontraktacji została uregulowana na mocy art. 613-626 Kodeksu cywilnego. Jest to umowa o charakterze cywilnoprawnym zawierana przez podmioty rynku produkcji rolnej. Pierwszą ze stron jest producent rolny, a drugą nabywca. Umowa kontraktacji ma chronić interesy obu stron. W niniejszym artykule skupimy się jednak na zapisach umowy, które zabezpieczają plony rolnika. Dowiesz się, jak powinien być skonstruowany taki kontrakt, aby był jak najkorzystniejszy dla producenta rolnego.
Przedmiot umowy kontraktacji
Rolnik jest zobowiązany do wytworzenia i dostarczenia nabywcy określonej ilości i rodzaju produktów rolnych. Natomiast nabywca zobowiązuje się do odebrania płodów rolnych wraz z zapłatą w kwocie i terminie podanej w umowie kontraktacji. Przedmiotem umowy mogą być wszystkie nieprzetworzone produkty pochodzące z upraw lub hodowli.
Prawa i obowiązki producenta rolnego
Podstawowym obowiązkiem rolnika jest wytworzenie i dostarczenie płodów rolnych — w ilości i terminie odgórnie ustalonych przez obie strony umowy. Producent rolny jest również zobowiązany do umożliwienia nabywcy przeprowadzenia nadzoru w miejscu prowadzonej uprawy lub hodowli.
Prawa i obowiązki kontraktującego
Nabywca zobowiązuje się do odbioru produktów w umówionym terminie i uiszczeniu stosownej opłaty. Obowiązkiem kontraktującego może być także zapewnienie rolnikowi tzw. świadczeń dodatkowych (ustalonych przez obie strony). Równocześnie nabywca ma prawo do przeprowadzania regularnych kontroli w celu weryfikacji, czy rolnik wykonuje swoje obowiązki zgodnie z zawartą umową. Kontraktujący ma także prawo do zgłoszenia reklamacji, jeśli plony nie spełniają jakości określonej w zapisach umowy.
Jesteś rolnikiem? Te punkty powinny znaleźć się w umowie kontraktacji
Na etapie sporządzania lub podpisywania umowy należy zapoznać się szczegółowo ze wszystkimi punktami. W przypadku niewystarczającej wiedzy prawnej lub wątpliwości rolnik powinien skorzystać z pomocy adwokata specjalizującego się w prawie cywilnym i rolnym. Ważne, aby umowa kontraktacji (łącznie z wprowadzanymi później zmianami) była zawsze sporządzana w formie pisemnej. Ponadto w dokumencie powinny znaleźć się zapisy dotyczące:
- szczegółowego opisu rodzaju i liczby dostarczanych płodów rolnych,
- sposobu ustalania cen w przypadku zmian rynkowych,
- świadczeń dodatkowych zapewnianych przez nabywcę (są to m.in. premie pieniężne i rzeczowe, pomoc agrotechniczna i zootechniczna, wsparcie przy pozyskaniu dodatkowego finansowania),
- zwolnienia z odpowiedzialności za niewykonanie zapisów umowy z powodu wystąpienia zdarzeń losowych (m.in. powodzi, pożaru, gradobicia, huraganu),
- kar umownych za opóźnienia w odbiorze i płatnościach za plony oraz za niedostarczenie ustalonych świadczeń dodatkowych,
- metod rozstrzygania wszelkich sporów wynikających z niewywiązania się z warunków umowy,
- regulacji związanych z wprowadzaniem zmian w zapisach umowy, sporządzaniem aneksów oraz warunkami, w których możliwe jest wypowiedzenie umowy.
Producenci rolni powinni szczegółowo, najlepiej w porozumieniu z adwokatem zapoznać się z każdym punktem podpisywanej umowy kontraktowej. Należy tutaj zaznaczyć, iż poza kontraktem, rolnik jest dodatkowo chroniony na mocy ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. W akcie szczegółowo określono, jakie działania nabywcy są uznawane za nieuczciwe (w odniesieniu do wykorzystania przewagi kontraktowej). Mowa m.in. o nieuzasadnionym rozwiązaniu umowy oraz bezpodstawnym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone produkty rolne.
